در این مقاله به بررسی روشها و اصول شناسایی افرادی که به دلایل مختلف دروغ میگویند یا اطلاعاتی را پنهان میکنند پرداخته خواهد شد. از جمله موضوعاتی که در این مقاله بررسی خواهد شد، شامل روشهای روانشناسی برای تشخیص افرادی که با صداقت کامل حرف نمیزنند و نحوه مدیریت این نوع وضعیت در محیطهای مختلف از جمله محیطهای کاری و درمانی میباشد.
نشانه های دروغگویی
علامتهای بالقوهای که ممکن است نشان دهنده فریبکاری افراد باشد عبارتند از:
حالت ابرو ها
بر اساس تحقیقات علمی، افرادی که دروغ میگویند ممکن است علایم قابل توجهی از جابجایی عضلات صورت خود نشان دهند. به عنوان مثال، ابروهای افراد دروغگو ممکن است به طرز چشمگیری بالا ویا پایین بروند و خم شوند.
حالت سر
در مطالعات رفتاری، مفهوم “حالت سر” به عنوان یک نشانه غیرکلامی از دروغگویی شناخته شده است. وقتی فردی در حال دروغ گفتن است و میخواهد این موضوع را پنهان کند، سرش به جهت تایید حرکت نمیکند و به سمت بالا به صورت نامحسوس حرکت میکند. این نشانه به عنوان یک نقطه قوت در تشخیص دروغگویی مورد استفاده قرار میگیرد.علاوه بر این، برخی تحقیقات نشان دادهاند که برخی افراد وقتی دروغ میگویند، سرشان را به جهتین راست و چپ حرکت میدهند و کمتر در جهت تایید سرشان را تکان می دهند. این الگوهای حرکت سر به عنوان نشانههای بدنی برای تشخیص دروغگویی استفاده می شود و به عنوان یک ابزار مفید برای تحلیل رفتارهای غیرکلامی در مطالعات رفتاری مورد استفاده قرار می گیرد.
فشار به فک ولب ها
در برخی مدلهای خاص دروغگویی، افراد ممکن است فشاری را به عضلات صورت و فک خود وارد کنند تا علایم لرزش لبها و دهان خود را پنهان کنند. این علایم ممکن است برای یک روانشناس یا فرد تیزبین قابل مشاهده باشد. به عبارت دیگر، هنگامی که فرد قصد دروغگویی دارد و حس میکند که فکش لرزش دارد، ناخوداگاه عضلات فک و لبها را سفت و فشرده میکند تا لرزش فک و لب های خود را پنهان کند.
حرکات چشم ها
برخی از تحقیقات نشان داده است که افرادی که دروغ میگویند، ممکن است حین بیان دروغ حرکتهای غیر طبیعی در چشمان داشته باشند. این شامل حرکتهای بیش از حد یا ناپایدار چشمان میشود که ممکن است نشانه دروغگویی باشد این حرکات چشم در چپ دست ها وراست دست ها متفاوت است برای مثال افراد چپدست ممکن است هنگام دروغگویی به سمت بالا و دست چپ خود نگاه کنند. این البته یک الگوی عمومی نیست و باید با توجه به شرایط فرد بررسی شود.همچنین برخی از افراد ممکن است حین دروغگویی پلک زدن بیش از حد داشته باشند. علاوه بر موارد فوق، رفتار و علائم غیرکلامی نیز میتواند نشانگر دروغگویی باشد. این موارد شامل مالیدن چشم، گریز و فرار از مقابله وعلائم دیگر است با این حال، لازم به ذکر است که هیچ یک از این علائم به تنهایی نمیتوانند به طور قطعی دروغگویی را تأیید یا رد کنند و تجربه، دقت و شناخت صحیح از شخص در حین بررسی، بسیار حائز اهمیت است.
پیشنهاد مطالعه: آشنایی با انواع طرحواره ها
لمس بینی یا پوشاندن دهان
بر اساس مطالعات علمی، یکی از روشهای تشخیص دروغگویی این است که به علائم بدنی فرد توجه کنید. برخی از افراد وقتی دروغ میگویند، دستشان به ناگهان بالا میآید و به لمس بینی یا پوشاندن دهان میپردازند. این رفتار به دلیل ترشح آدرنالین در بدن و تاثیر آن بر مخاط بینی و مویرگهای حساس بینی است. البته باید توجه داشت که این علائم تنها نشانگر دروغگویی نیستند و ممکن است موارد خاصی نیز وجود داشته باشد.به یاد داشته باشید این رفتار در بین برخی از افراد رخ نمیدهد، به عنوان مثال جنایتکاران حرفهای یا افراد با شخصیت ضد اجتماعی فوقالعاده حرفهای که سیستم عصبی آنها به چنین مسائلی عادت کرده است ،این رفتار برای آنها رخ نمیدهد.
تعرق زیاد
یکی از نشانههای شناخته شده در افراد دروغگو، تعریق بیش از حد است. هنگامی که فرد دروغ میگوید، سیستم عصبی او فعال شده و باعث افزایش تعریق بدن میشود. علاوه بر این، لرزش دست و پا نیز ممکن است یکی دیگر از نشانههای افراد دروغگو باشد. زیرا هنگام دروغ گفتن، فرد تحت فشار قرار میگیرد و سیستم عصبی او فعال شده که باعث لرزش در دستها و پاها میشود. این نشانهها به عنوان نشانگان فیزیولوژیکی دروغگویی در نظر گرفته می شوند و مورد بررسی قرار می گیرند.
بی قراری
هر فردی که دروغ میگوید، یک سبک خاصی از بیقراری دارد که بسته به نوع شخصیت افراد متفاوت است. برای برخی افراد، این بیقراری بسیار ظاهری و برجسته است، در حالی که برای دیگران بسیار پنهان و ظریف است. انرژی مخصوصی که وقتی دروغ میگویند از آنها ساطع میشود، باید مهار شود، که این باعث میشود افراد دچار بیقراری شوند. این بیقراری میتواند به شکلهای مختلفی نشان داده شود؛ برای برخی افراد، با کندن ناخنهای خود، بازی با دستانشان یا حتی خوردن نا خنشان، آغاز میشود. در نهایت، این انرژی باید به نحوی از بدن آنها خارج شود و اگر شما به عنوان یک روانشناس زیرکانه عمل کنید، میتوانید این نشانهها را درک کنید. این بیقراری ممکن است حتی با حرکت اضافی یکی از انگشتان دست ظاهر شود یعنی یکی از انگشتان دست و پاها را بیشتر تکان میدهند.
خیره شدن به یک نقطه
افرادی که دروغ میگویند نیاز به تمرکز دارند تا داستان دروغین خود را بیان کنند. زیرا واقعیت در مغز آنها وجود ندارد و باید داستان دروغین را از خود بیافرینند. وقتی که فرد نیاز به تمرکز دارد، ممکن است به یک نقطه خاص خیره شود تا بتواند تمرکز کند و داستان خود را به درستی بیان کند. این امر میتواند به عنوان یک نشانهای از دروغگویی در نظر گرفته شود.
پیشنهاد مطالعه: ویژگی های شخصیتی
استفاده از کلمات تکراری
در موردی که افراد دروغگو هستند، آنها ممکن است به جملات تکراری و کلماتی که در گفتار آنها تکرار میشود، روی بیاورند. تکرار یک موضوع و تأکید بر آن، ممکن است نشانهای از دروغگویی باشد؛ زیرا این رفتار با واقعیت سازگار نیست. افراد دروغگو ممکن است جملات و کلمات متقاعدکننده را پیدا کنند و آنها را در گفتار خود به کار ببرند تا راست و دروغ را با هم تلفیق کنند. به عبارت دیگر، آنها سعی میکنند ده جمله را صادقانه بگویند و در بین این جملات یک دروغ را به خورد شخص دیگر بدهند و در نتیجه این موضوع باعث سردرگمی وفریب طرف مقابل می شود
تغییر مسیرگفت وگو
یکی از ویژگیهای بارز افراد ناصادق، انتقال موضوع به سوی موضوعات بیارتباط یا جدید است. این افراد معمولاً در جواب به سوالات یا مطرح شدن یک موضوع مشخص، به طور ناگهانی و بدون ارتباط، به موضوعات جدید یا مختلف پرداخته و توجه را از مسئله اصلی منحرف میکنند. به عنوان مثال، اگر شما از یک فرد درباره شام دیشب سوال کنید، او ممکن است به جای پاسخ دادن به این سوال در مورد مسائل دیگری مانند رنگ لباسهایی که خریده یا موضوعات بیارتباط دیگر صحبت کند.
توضیحات افراطی
یکی از روشهای تشخیص دروغگویی این است که مقدار توضیحاتی که یک فرد ارائه میدهد برای شما را بررسی کنید. افرادی که دروغ میگویند ممکن است سعی کنند با ارائه توضیحات زیاد و بیش از حد اعتماد شما را جلب کنند. این رفتار به عنوان “جز به جز تشریح” شناخته میشود و ممکن است نشانگر دروغگویی باشد.به عبارت دیگر، وقتی فرد به طور غیرمعمول بیش از حد جزئیات و توضیحات را برای شما فراهم میکند و سعی در جلب اعتماد شما دارد باید شک کنید. این موضوع، به ویژه در محیطهای حساس مانند اتاق درمان، اهمیت دارد. اگر فردی برای یک موضوع که معمولاً در 1 دقیقه قابل توضیح است، بیش از حد زمان صرف کند و جزئیات بیشتری ارائه دهد، ممکن است نشانگر دروغگویی باشد. آنها همچنین ممکن است از کلمات تزئینی استفاده کنند که شخصی که حقیقت را بیان میکند از ان ها استفاده نمی کند. تحقیقات نشان داده است که دروغگویان اغلب از ضمایر ناسزا و سوم شخص (مانند “او”، “آنها”) برای فاصله گرفتن از هرگونه دخالت شخصی (مانند “من”) در داستانهای خود استفاده میکنند.
برخی از افراد ممکن است زمانی که دروغ می گویند عمیق تر نفس بکشند.
تحقیقات نشان میدهد که به وسیله مشاهده و بررسی نحوه تنفس افراد میتوان به تشخیص دروغگویی پرداخت. افرادی که دروغ میگویند، ممکن است تنفس سریع و کم عمق داشته باشند که این یک علامت از عصبانیت و نگرانی است. این وضعیت نشان دهنده فعال شدن سامانه عصبی است که نشان از استرس و نگرانی دارد.
پیشنهاد مطالعه: استرس خود و استرس بد چیست؟
نوسان چشم گیر در سرعت گفتار
مشاهدات ناگفتهگویی و غیرکلامی میتوانند نقشی حیاتی در شناسایی دروغگویان ایفا کنند. تحقیقات نشان داده است که افراد صادق بهطور معمول با ثبات در سبک و شیوه گفتاری خود اظهار نظر میکنند، در حالی که دروغگویان اغلب با نوسانات و تغییرات مکث و سرعت در بیان خود همراه هستند.زمانی که یک فرد دروغگو به یک پرسش جواب میدهد، معمولاً با یک مکث طولانیتر شروع میکند و داستان خود را تعریف میکند. این سرعت کاهشیافته در بیان ممکن است به ایشان زمان بیشتری برای فراهم کردن یک داستان یا اختراع جزئیات بیشتر بدهد. همچنین، این مکث بیشتر این امکان را برای ان ها فراهم کند تا شما را در حین صحبت زیر نظر داشته باشند و در نتیجه داستان خود به نحوی که متناسب با واکنش شما باشد تطبیق دهند.
وقتی یک فرد دروغگو یک فرمبندی روشن از داستان خود را دریافت کند، معمولاً ناگهان سرعت گفتار خود را افزایش میدهد. این تغییر ممکن است به دلیل این باشد که فرد معتقد است بیان کردن داستان به صورت آهسته میتواند مشکوک به نظر برسد، بنابراین با افزایش سرعت بیان، سعی در پوشاندن این احساس دارد.
نکتهای که میتواند مورد توجه قرار گیرد این است که افراد صادق بهطور کلی این تغییرات چشمگیر در سرعت گفتاری را نشان نمیدهند. در عوض، آنها معمولاً با ثبات در سرعت و شیوه بیان خود حرکت میکنند.
باهمه این تفاسیر باید توجه داشت که این الگوهای رفتاری برای همه افراد صدق نمیکند و این علایم از فرد به فرد متفاوت است و برخی از افراد ممکن است این نشانهها را نداشته یا به صورت ظریفتری دروغ بگویند. برای شناخت عمیقتر رفتار افراد دروغگو نیاز به مطالعات بیشتردر زمینه روانشناسی و فیزیولوژی است .